Φόρουμ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ
Μετά τον 15ο αι. στον ελληνόφωνο χώρο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας η μουσική που είχε διαμορφωθεί από τα ακριτικά τραγούδια και τη μουσική παράδοση της εκκλησίας, ήταν το δημοτικό τραγούδι και το εκκλησιαστικό μέλος. Η ελληνική δημοτική μουσική αποτελεί λαϊκή έκφραση των Ελλήνων και θεωρείται συνέχεια και εξέλιξη της μουσικής της Αρχαιότητας και του Βυζαντίου, όπως αναδεικνύουν οι ομοιότητες των τρόπων, των ρυθμών κλπ.
Το δημοτικό τραγούδι είναι η ποιητική και μουσική έκφραση της λαϊκής ψυχής των Ελλήνων διαμέσου των αιώνων. Είναι το καταστάλαγμα της λαϊκής ευαισθησίας, που μέσα από τον ποιητικό και μουσικό λόγω εκφράζει μεγάλα και μικρά συναισθήματα, ανθρώπινες καταστάσεις περιστατικά και γεγονότα που συγκινούν και αγγίζουν τον απλό λαό, όλα βγαλμένα από την ίδια τη ζωή. Είναι το αντιπροσωπευτικότερο στοιχείο της ψυχής και της ζωής του λαού. Μέσα σ' αυτά αποτυπώνονται οι αγώνες του, οι αγωνίες του για τη ζωή και το θάνατο, τα οράματά του, η βιοθεωρία του και εν γένει η ιστορική του παρουσία.
Επίσης το δημοτικό τραγούδι συγκαταλέγεται στα είδη της λαϊκής παράδοσης που διατηρήθηκαν ζωντανά ως σήμερα και ενσωματώθηκαν αβίαστα και λειτουργικά στο πολιτισμικό παρόν του λαού.
Για τους Βορειοηπειρώτες που ήταν αποκομένοι από τον πολιτισμό τους και αναγκασμένοι να ανήκουν στο αλβανικό κράτος, το δημοτικό τραγούδι αποτέλεσε στοιχείο άμυνας απέναντι στην προσπάθεια αλλοίωσης της εθνικής τους ταυτότητας και αφομοίωσής τους.
Η σχέση τους με την μουσική παράδοση της Αρχαίας Ελλάδος είναι πλέον αποδεδειγμένη. Το Βορειοηπειρωτικό τραγούδι -και μόνον αυτό από τα δημοτικά τραγούδια της Ελλάδος- κατατάσσεται στις πιο παλιές μουσικές παραδόσεις της Ευρώπης (χαρακτηριστικό δείγμα τα πολυφωνικά τραγούδια της περιοχής). Είναι γνωστό ότι η πενταφθογγική κλίμακα χρησιμοποιούνταν στην Ελλάδα από τον 7ο π.Χ. αιώνα.
Η Ήπειρος γενικά και η Βόρειος Ήπειρος επακόλουθα, διακρίνεται για τον πλούτο και την ιδιαιτερότητα των δημοτικών της τραγουδιώ
Δημοτικό Τραγούδι και Παραδόσεις
Οι αναφορές σε ορισμένο τόπο, χρόνο και πρόσωπο αποτελούν το ρεαλιστικό χαρακτήρα της παράδοσης, όπως συμβαίνει άλλωστε και στο δημοτικό τραγούδι. Στις παραδόσεις και τα δημοτικά τραγούδια διακρίνουμε στοιχεία που σχετίζονται με την κοινωνική, θρησκευτική και υλική ζωή των Ελλήνων.
Τα δημοτικά τραγούδια στο πέρασμα του χρόνου υπέστησαν αρκετές αλλοιώσεις και σώζονται σε πολλές παραλλαγές. Πολλά παλιά δημοτικά τραγούδια που συγκεντρώθηκαν και ταξινομήθηκαν τον 19ο αι. έως τις αρχές του 20ου αι., ακόμα και τη στιγμή της καταγραφής τους από τους Έλληνες και ξένους μελετητές και λαογράφους, είτε καταγράφτηκαν σε κάποια ήδη υπάρχουσα παραλλαγή, είτε υπέστησαν παραποιήσεις και γλωσσικές αλλοιώσεις κατά την καταγραφή, αλλοιώσεις που υπαγορεύτηκαν από τις επικρατούσες απόψεις των λογίων της εποχής και τις προσωπικές γλωσσολογικές επιλογές των καταγραφέων.
Σχέση δημοτικού τραγουδιού με τις παραδόσεις και την ιστορική πραγματικότητα
Ως είδος προφορικού λόγου, αντλούν στοιχεία από δυο διαφορετικούς κόσμους: τον πραγματικό και τον φανταστικό και συνθέτουν με αυτά μία νέα διάσταση της «πραγματικότητας», ότι δηλαδή συμβαίνει και στην παράδοση.
Τα δημοτικά διακρίνονται ιδιαίτερα για τη φυσιολατρία τους, αίσθημα που εκφράζεται και στα άλλα είδη της προφορικής παράδοσης. Η φύση ζωντανεύει και εκφράζει την εικόνα του ανθρώπινου ψυχικού βίου. Η αγάπη όμως γι’ αυτή δεν φτάνει ποτέ στην υπερβολή. Τα άψυχα όντα αποκτούν φωνή π.χ. βουνά, δένδρα, άλογα, πουλιά και συμπεριφέροντε ανθρώπινα.
Χαρακτηριστικά
Βασικό χαρακτηριστικό είναι ο στίχος που είναι κυρίως δεκαπεντασύλλαβος ή και δωδεκασύλλαβος, με ομοιοκαταληξία ή χωρίς. Η μουσική που τα συνοδεύει μπορεί να είναι αργή όπως στα τραγούδια της τάβλας, γρήγορη ρυθμική όπως στα χορευτικά τραγούδια ή ακόμα και αυτοσχέδια όπως στα μοιρολόγια. Επίσης σύνηθες είναι να αρχίζει ένας το τραγούδι και μετά να επαναλαμβάνουν το στίχο και οι υπόλοιποι.
Άλλο χαρακτηριστικό των δημοτικών είναι η αναφορά στον αριθμό τρία ή στον τριτότοκο που είναι ο καλύτερος, όπως και σε άλλα μορφώματα της προφορικής παράδοσης.
Μία ακόμη ιδιαιτερότητά τους είναι ότι ο τόπος και ο χρόνος δεν λειτουργούν δεσμευτικά.
Κατηγορίες:
ιστορικά, κλέφτικα και ακριτικά
Παραλογές
Τραγούδια της αγάπης και νυφιάτικα
Νανουρίσματα και κάλαντα
Της ξενιτιάς
Μοιρολόγια
Περιγελαστικά
Κοινωνικά
Μετά τον 15ο αι. στον ελληνόφωνο χώρο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας η μουσική που είχε διαμορφωθεί από τα ακριτικά τραγούδια και τη μουσική παράδοση της εκκλησίας, ήταν το δημοτικό τραγούδι και το εκκλησιαστικό μέλος. Η ελληνική δημοτική μουσική αποτελεί λαϊκή έκφραση των Ελλήνων και θεωρείται συνέχεια και εξέλιξη της μουσικής της Αρχαιότητας και του Βυζαντίου, όπως αναδεικνύουν οι ομοιότητες των τρόπων, των ρυθμών κλπ.
Το δημοτικό τραγούδι είναι η ποιητική και μουσική έκφραση της λαϊκής ψυχής των Ελλήνων διαμέσου των αιώνων. Είναι το καταστάλαγμα της λαϊκής ευαισθησίας, που μέσα από τον ποιητικό και μουσικό λόγω εκφράζει μεγάλα και μικρά συναισθήματα, ανθρώπινες καταστάσεις περιστατικά και γεγονότα που συγκινούν και αγγίζουν τον απλό λαό, όλα βγαλμένα από την ίδια τη ζωή. Είναι το αντιπροσωπευτικότερο στοιχείο της ψυχής και της ζωής του λαού. Μέσα σ' αυτά αποτυπώνονται οι αγώνες του, οι αγωνίες του για τη ζωή και το θάνατο, τα οράματά του, η βιοθεωρία του και εν γένει η ιστορική του παρουσία.
Επίσης το δημοτικό τραγούδι συγκαταλέγεται στα είδη της λαϊκής παράδοσης που διατηρήθηκαν ζωντανά ως σήμερα και ενσωματώθηκαν αβίαστα και λειτουργικά στο πολιτισμικό παρόν του λαού.
Για τους Βορειοηπειρώτες που ήταν αποκομένοι από τον πολιτισμό τους και αναγκασμένοι να ανήκουν στο αλβανικό κράτος, το δημοτικό τραγούδι αποτέλεσε στοιχείο άμυνας απέναντι στην προσπάθεια αλλοίωσης της εθνικής τους ταυτότητας και αφομοίωσής τους.
Η σχέση τους με την μουσική παράδοση της Αρχαίας Ελλάδος είναι πλέον αποδεδειγμένη. Το Βορειοηπειρωτικό τραγούδι -και μόνον αυτό από τα δημοτικά τραγούδια της Ελλάδος- κατατάσσεται στις πιο παλιές μουσικές παραδόσεις της Ευρώπης (χαρακτηριστικό δείγμα τα πολυφωνικά τραγούδια της περιοχής). Είναι γνωστό ότι η πενταφθογγική κλίμακα χρησιμοποιούνταν στην Ελλάδα από τον 7ο π.Χ. αιώνα.
Η Ήπειρος γενικά και η Βόρειος Ήπειρος επακόλουθα, διακρίνεται για τον πλούτο και την ιδιαιτερότητα των δημοτικών της τραγουδιώ
Δημοτικό Τραγούδι και Παραδόσεις
Οι αναφορές σε ορισμένο τόπο, χρόνο και πρόσωπο αποτελούν το ρεαλιστικό χαρακτήρα της παράδοσης, όπως συμβαίνει άλλωστε και στο δημοτικό τραγούδι. Στις παραδόσεις και τα δημοτικά τραγούδια διακρίνουμε στοιχεία που σχετίζονται με την κοινωνική, θρησκευτική και υλική ζωή των Ελλήνων.
Τα δημοτικά τραγούδια στο πέρασμα του χρόνου υπέστησαν αρκετές αλλοιώσεις και σώζονται σε πολλές παραλλαγές. Πολλά παλιά δημοτικά τραγούδια που συγκεντρώθηκαν και ταξινομήθηκαν τον 19ο αι. έως τις αρχές του 20ου αι., ακόμα και τη στιγμή της καταγραφής τους από τους Έλληνες και ξένους μελετητές και λαογράφους, είτε καταγράφτηκαν σε κάποια ήδη υπάρχουσα παραλλαγή, είτε υπέστησαν παραποιήσεις και γλωσσικές αλλοιώσεις κατά την καταγραφή, αλλοιώσεις που υπαγορεύτηκαν από τις επικρατούσες απόψεις των λογίων της εποχής και τις προσωπικές γλωσσολογικές επιλογές των καταγραφέων.
Σχέση δημοτικού τραγουδιού με τις παραδόσεις και την ιστορική πραγματικότητα
Ως είδος προφορικού λόγου, αντλούν στοιχεία από δυο διαφορετικούς κόσμους: τον πραγματικό και τον φανταστικό και συνθέτουν με αυτά μία νέα διάσταση της «πραγματικότητας», ότι δηλαδή συμβαίνει και στην παράδοση.
Τα δημοτικά διακρίνονται ιδιαίτερα για τη φυσιολατρία τους, αίσθημα που εκφράζεται και στα άλλα είδη της προφορικής παράδοσης. Η φύση ζωντανεύει και εκφράζει την εικόνα του ανθρώπινου ψυχικού βίου. Η αγάπη όμως γι’ αυτή δεν φτάνει ποτέ στην υπερβολή. Τα άψυχα όντα αποκτούν φωνή π.χ. βουνά, δένδρα, άλογα, πουλιά και συμπεριφέροντε ανθρώπινα.
Χαρακτηριστικά
Βασικό χαρακτηριστικό είναι ο στίχος που είναι κυρίως δεκαπεντασύλλαβος ή και δωδεκασύλλαβος, με ομοιοκαταληξία ή χωρίς. Η μουσική που τα συνοδεύει μπορεί να είναι αργή όπως στα τραγούδια της τάβλας, γρήγορη ρυθμική όπως στα χορευτικά τραγούδια ή ακόμα και αυτοσχέδια όπως στα μοιρολόγια. Επίσης σύνηθες είναι να αρχίζει ένας το τραγούδι και μετά να επαναλαμβάνουν το στίχο και οι υπόλοιποι.
Άλλο χαρακτηριστικό των δημοτικών είναι η αναφορά στον αριθμό τρία ή στον τριτότοκο που είναι ο καλύτερος, όπως και σε άλλα μορφώματα της προφορικής παράδοσης.
Μία ακόμη ιδιαιτερότητά τους είναι ότι ο τόπος και ο χρόνος δεν λειτουργούν δεσμευτικά.
Κατηγορίες:
ιστορικά, κλέφτικα και ακριτικά
Παραλογές
Τραγούδια της αγάπης και νυφιάτικα
Νανουρίσματα και κάλαντα
Της ξενιτιάς
Μοιρολόγια
Περιγελαστικά
Κοινωνικά
» Ερμής
» Η Ιστορία της Βορείου Ηπείρου έως σήμερα (σύντομα)
» Fantastic Forum - Νέο Φόρουμ! fantastic-forum.info
» Τεχνολογικό φόρουμ και βοήθεια πάνω στους υπλογιστές
» 20 Ιουλίου
» 19 Ιοιυλίου
» 18 Ιουλίου
» 17 Ιουλίου